Afwerking en onderhoud van houten vloeren
Afwerking en Onderhoud van Houten vloeren
U heeft gekozen voor een parketvloer. Deze is ondertussen keurig geplaatst in uw woning of kantoor, netjes geschuurd en afgewerkt. Maar wat nu verder? Als het goed is, dan heeft uw parketplaatser u alle nodige informatie reeds gegeven. Welke houtsoort of selectie staat in principe wel op het bestelorder of factuur. Maar welke producten er gebruikt zijn om uw parket te kleuren of af te werken, dat is vaak niet zo gemakkelijk te achterhalen, vooral niet bij de samengestelde parketvloeren, want deze worden reeds in de fabriek afgewerkt, en soms weet zelfs uw parketplaatser niet wat er nu precies op staat. Een massief traditioneel parket daarentegen wordt door de vakman zelf bij u ter plaatse geschuurd en afgewerkt, en die weet dus precies welk procédé hij heeft toegepast. En dat is van groot belang, want dit is namelijk bepalend voor het juiste onderhoud dat u zelf aan het parket dient te geven.
Men kan de afwerkingsystemen indelen in 4 keuzemogelijkheden : lak, boenwas, olie en zeep. Zonder twijfel is één van deze systemen toegepast op uw vloer. Mogelijk is er eerst nog een kleur op het hout aangebracht, of is er een kleurpigment toegevoegd aan het afwerkingsproduct. Vooral bij olie en boenwas is dat vaak het geval en daardoor kan men uw parket kleuren én afwerken in één beweging.
Hier volgt een kort overzicht van de verschillende afwerkingsmethoden en hun specifieke onderhoud :
1. Boenwas
Het boenen van parketvloeren wordt al sinds de 17de eeuw toegepast. Verschillende natuurlijke wassen (waaronder ook bijenwas) worden opgelost in terpentijn (niet te verwarren met terpentine!) waardoor een zachte emulsie verkregen wordt : boenwas. De (boen)was wordt met een zachte doek of borstel op het parketoppervlak uitgesmeerd (indien mogelijk) in de richting van de houtnerf. Na droging ervan wordt de was dof, en kan men deze opwrijven met een doek of borstel (of boenmachine) en daardoor krijgt men een prachtige glans. Dit is dus honderden jaren lang dé manier van afwerken en onderhouden van parket geweest.
Er is echter één nadeel aan deze methode : het is vlekgevoelig. Zelf een druppel water vormt al een witte vlek … Die kan er weliswaar wel weer uitgewerkt worden door het op te wrijven met fijne staalwol en na opnieuw boenen is alles weer ok. Maar dat maakt het wel arbeidsintensief. Vandaar dat men zocht naar een oplossing voor dit probleem en zo is men er toe gekomen om het parektoppervlak eerst te impregneren.
Bij deze methode wordt het hout dus eerst behandeld met een impregnatiemiddel (een soort poriënvuller of grondering), zodat het parket degelijk beschermd is tegen slijtage en vlekken van bijv. koffie, wijn, fruitsap, schoensmeer, enz… De vloeistoffen dringen niet meer in het hout maar blijven er als druppels bovenop liggen. Deze impregnatie bestond vroeger op Polyurethaanbasis, maar door de strengere milieuvoorschriften is dit heden ten dagen verboden. Men kan echter in de plaats eerst een laag olie aanbrengen met hetzelfde doel, en dat is een veel milieuvriendelijker alternatief. De boenwas zorgt voor een mooie natuurlijk glanzende afwerking, die (in tegenstelling tot vroeger jaren) dankzij de impregnatie gemakkelijk te onderhouden is. Eén maal per jaar een boenbeurt (uiteraard wel met een kwaliteits-boenwas) is meestal voldoende. Bovendien moet een geïmpregneerd en geboend parket zelden gerenoveerd of geschuurd worden, en wordt het mooier met ouder te worden!! Tegenwoordig bestaan er ook boenwassen die “antivlek” en “antislip” zijn, maar hoedt u echter voor boenwassen op siliconenbasis, want deze zijn uit den boze…
2. Lak
Het lakken van vloeren wordt vaak ook anders benoemd : plastfiëren, vitrifiëren, harsverglazen enz …. telkens men een naam algemeen begint te kennen, komen de fabrikanten met een nieuwe benaming om de klant te laten geloven dat er een totaal nieuw product op markt is. Het gaat uiteindelijk echter steeds om het zelfde principe. Deze wijze van behandelen komt er op neer dat het parket met een lak of vernis afgewerkt wordt en onderhouden wordt door te dweilen met een vochtige doek (nooit té nat!!), al dan niet met een mild reinigingsmiddel toegevoegd aan het dweilwater. Het grote nadeel van dit systeem is dat men zeer vlug krassen krijgt in de vernislaag, zodat het vocht uit de dweil ongehinderd in het hout kan dringen. Men bekomt dan op deze plaatsen een grijze tot
geplastificeerd parket takelt dan ook al spoedig af, zodat een renovatie- of schuurbeurt soms al na enkele jaren al nodig blijkt. Plaatselijk bijwerken van vlekken of krassen is onmogelijk, men dient dus het gehele parketoppervlak opnieuw te schuren, te kleuren en af te werken bij mogelijke schade. Bijkomend nadeel is dat het houtoppervlak bedekt wordt met een blinkende laag vernis wat een ‘plastiek’ uitzicht verleent aan het hout. Deze methode is dan ook de minst aangewezen afwerking van een parket. Tegenwoordig bestaan er echter ook vernissen die quasi onzichtbaar zijn, maar de nadelen van het krassen blijft uiteraard bestaan.
Om het gelakte parket zo lang mogelijk tegen slijtage te behoeden is het raadzaam om het parket 1 à 2x per jaar te beschermen met een parketpolish. Deze kan meestal aangebracht worden door gewoon uitwrijven en hoeft niet opgeblonken te worden. Voor verschillende types lak, kunnen verschillende soorten polish aanbevolen zijn, dus hier is uw parketleverancier de persoon die u kan adviseren naar het juiste product dat u dient te gebruiken.
3. Olie
Omwille van de grote nadelen die aan het vernissen of lakken verbonden zijn, is het bewerken van parketvloeren met (natuurlijke) olie weer in, maar ook vanwege het natuurlijke effect dat met deze olie verkregen wordt. Parketten die geolied werden zijn zeer bestand tegen zware belasting en tegen water, vetten, alcohol en lichte zuren. Men onderhoudt deze door bijv. wekelijks te dweilen met een natuurlijke houtzeep. Verder onderhoud gebeurt door het te dweilen met een onderhoudsolie. Door het gebruik van deze onderhoudsmiddelen neemt de kras- en vlekbestendigheid nog toe! Bovendien bestaat deze olie in verschillende tinten, zodat Uw parket qua kleur gemakkelijk aan Uw persoonlijke voorkeur kan aangepast worden.
Het oliën geeft uw parket een licht natuurlijk-glanzende afwerking die pas verkregen wordt als het parket frequent onderhouden wordt.
Let wel op, want er kan heel wat verwarring ontstaan door de benaming “olie”. Aangezien vele lakfabrikanten hun omzet zien dalen ten voordele van de olieproducten, probeert men de klant een rad voor de ogen te draaien door benamingen te gebruiken als “urethaanolie” of “alkydolie” enz… Deze horen qua eigenschappen echter meer thuis bij de lakken dan bij de oliën; omdat zij een harde laag vormen op het parketoppervlak, waarbij een “natuurlijke” olie de poriën van het hout open laat waardoor het hout meer kan “ademen”.
De keuze voor een kwaliteitsolie is erg belangrijk, want de duurzaamheid en het daarmee gepaard gaande onderhoud kan onderling tussen de diverse merken sterk verschillen. De juiste onderhoudsproducten en frequentie van onderhoud verschilt van merk tot merk, dus vraag hier ook info bij uw leverancier.
4. Zepen
Voor de ware liefhebber van natuurlijke parketvloeren, kunnen deze gezeept worden, een manier om parketvloeren af te werken zodat men dat in Scandinavië al een paar honderd jaar doet. Gewoonlijk (maar zeker niet noodzakelijk) worden de houten vloeren eerst geborsteld en geloogd, waardoor een iets ruwer oppervlak ontstaat in een zeer specifieke kleur (geeft een wat oudere “look”). Het logen voorkomt ook het vergelen van uw parket en kan in diverse tinten en gradaties uitgevoerd worden. Daarna wordt het parket ingezeept met een natuurlijke houtzeep. Na herhaalde zeepbeurten wordt uw parket langzaam verzadigd met zeep die zich in de poriën van het hout vastzet. De vloeren worden hierdoor min of meer resistent aan vuil en vlekken, maar zijn wel “gevoeliger” dan de voorgaande systemen. Anderzijds krijgt het parket een doorleefd uiterlijk op geheel natuurlijke wijze, en juist hierdoor ontstaat een zeer karaktervolle uitstraling. Deze vloeren worden soms ook gedweild met bleekwater (eau de javel), waardoor een grondige reiniging mogelijk is en tevens een vergrijzing zal ontstaan.
De kleur en het uitzicht van uw parket liggen dus niet vast bij de plaatsing en afwerking, maar deze zullen nog op een heel natuurlijke wijze evolueren in de tijd, en zij krijgen net hierdoor een mooi patina.
Tot slot wil ik nog één punt extra in de verf zetten : één van de grootste oorzaken van problemen met parketvloeren is vocht. Dus hier nog een paar extra tips :
- Gebruik bij het onderhoud nooit overvloedig veel water. Een uitgewrongen doek is voldoende.
- Zet ook geen planten in potten rechtstreeks op het parket (dus ook geen kerstboom!) Zorg dat er onder de pot of schaal lucht kan circuleren. Soms ontstaat er vocht door condensatie hieronder, en dan krijg je zwarte vlekken in je parket en dat is heel jammer.
- Controleer je luchtvochtigheid! Maar al te vaak wordt dit over het hoofd gezien, maar een gezondbinnenklimaat voor het parket is ook een gezond klimaat voor de bewoners. Het hout is een natuurlijk product en reageert dus op vocht en droogte door uitzetting en krimp. En daardoor kan schade ontstaan. Schaf je een hygrometer aan (die heb je al voor zo’n 25 à 30 €) en zorg dat de relatieve luchtvochtigheid steeds tussen 40 en 70% zit. Gegarandeerd dat je parket er voor vele jaren mooi bij ligt…. en bij twijfel, vraag raad aan je parket-vakman, voordat je zelf gaat schuren of met gevaarlijke producten aan de slag gaat…Filip Redant
Atelier Passe Partout
Bekijk hier de projecten van Atelier Passe Partout
Terug naar blog